De Europese Unie (EU) is het belangrijkste samenwerkingsverband in Europa. De deelnemende landen hebben voor deze Unie een aantal organisaties opgericht waaraan zij een deel van hun eigen bevoegdheden hebben overgedragen. Dit zijn onder meer het Europees Parlement, de Europese Commissie en het Europese Hof van Justitie.
Sinds 1 juli 2013 telt de Europese Unie 28 lidstaten. De samenwerking tussen deze lidstaten kenmerkt zich door vergaande economische integratie. In 1986 zijn de douanetarieven tussen de lidstaten afgeschaft, waardoor één interne markt is ontstaan. Ook hebben de lidstaten hun bevoegdheden om met het buitenland over handelsvoorwaarden te onderhandelen, overgedragen aan de Europese Unie. In 1998 besloten twaalf lidstaten tot invoering van een gemeenschappelijke munt, de euro. Later is deze eurozone verder uitgebreid.
Naast de nauwe economische samenwerking onderneemt de Unie steeds meer activiteiten op andere beleidsterreinen. De Unie drukt een zeer stevig stempel op het beleid inzake landbouw, visserij, consumentenrechten en milieu in de lidstaten.
Wat betreft wetenschappelijk onderzoek, vervoer, energie en uitwisselingsprogramma’s op het gebied van onderwijs, heeft de EU belangrijke ondersteunende bevoegdheden.
De laatste jaren zijn de bevoegdheden van de Europese Unie op justitiële gebieden als immigratie, terrorismebestrijding en grensoverschrijdende criminaliteit flink uitgebreid.
Met de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon is een verdere stap gezet bij de samenwerking op het gebied van buitenlandse zaken en defensie.
In 2012 werd de EU de Nobelprijs voor de vrede toegekend.
